Jak zwiększyć własne kwalifikacje informatyczne i wykorzystać je do zmiany pracy, branży czy jako dodatkowe zajęcie zarobkowe?

Praca w branży IT to przywilej nielicznych. Zwykle wymaga poświęceń, odpowiednich predyspozycji i lat nauki oraz doświadczenia. Jeżeli informatyka Cię fascynuje i jesteś na początku swojej kariery zawodowej to bardzo dobry kierunek. Jeżeli z kolei masz już za sobą inne doświadczenia zawodowe, przebranżowienie się może być wyzwaniem, ale pozyskanie niektórych kwalifikacji informatycznych może się okazać pomocne w wielu innych zawodach, otworzyć drogę do pracy dorywczej czy rozpocząć przygodę z zarabianiem pasywnym.

Różnorodność branży

Świat informatyki jest jak świat medycyny. Mnóstwo specjalizacji i każda rządzi się własnymi regułami. Jedne specjalizacje wymagają umysłów analityczno-matematycznych, inne oczekują kreatywności, jeszcze inne umiejętności miękkich. Jedynym wspólnym wyznacznikiem poszczególnych ścieżek kariery w IT jest biegłe posługiwanie się komputerem – i to też zróżnicowane na trzy główne systemy operacyjne – Windows, Linux czy iOS. Warto też wspomnieć o branży gier komputerowych i dedykowanych systemach np. konsolowych czy na urządzenia mobilne.

Można by powiedzieć, że każdy znajdzie coś dla siebie. Możliwości jest tak dużo, że sam nie jestem w stanie wymienić ich wszystkich. Gdybym chciał wypisać ciągiem wszystkie najistotniejsze technologie, na podstawie których można szukać pracy w IT, z pewnością nie starczyło by mi kilku stron A4. 

Co więcej – każdego roku powstają w tej branży nowe zawody. Związane jest to z rozwojem zarówno oprogramowania, samych metod programowania, metod tworzenia grafiki komputerowej, technologii przesyłania danych, czy rozwojem i zwiększaniem możliwości sprzętu komputerowego – ale także i elektroniki, AGD czy przedmiotów użytku codziennego.

Postaram się jednak nieco nakreślić, w których kierunkach możecie szukać swojej niszy. Kilka z nich opiszę – te szczególnie mi bliskie, w których mam doświadczenie, a resztę opiszę może innym razem:

Programowanie

Programiści to osoby, które piszą oprogramowanie (programy, skrypty, funkcje, sterowniki) w określonej składni (języku programowania). Języki te różnią się od siebie zastosowaniem (np. programowanie elektroniki, programy komputerowe, aplikacje mobilne, aplikacje webowe). Różnią się też sposobem działania interpretatorów i poziomem dostępu do zasobów (np. niskopoziomowe wymagające kompilacji, które nie wybaczają błędów np. C++, C# czy języki skryptowe, które są prostsze, szybsze w pisaniu ale kosztem wydajności np. PHP czy JavaScript).

Z powyższymi językami jest jak z modą. Moda na niektóre z nich często wraca (w szczególności gdy mają aktualizację interpretatora), ale z drugiej strony niektóre przemijają bezpowrotnie. W związku z tym, aby w branży utrzymać się bardzo długo, programista powinien specjalizować się w co najmniej 2-3 językach programowania i ogólnie liznąć różnych innych składni i języków, by w razie potrzeby i zmiany na rynku, przeskoczyć na coś innego. 

Programista musi być elastyczny i cały czas się uczyć. Pozostając w miejscu, zostaniesz wygryziony przez młodszych, tańszych i szybszych w pisaniu – niekoniecznie lepszych.

Ogólnie praca programisty wiąże się przede wszystkim z:

• analizą dokumentacji
• kodowaniem (pisaniem programów)
• wciskaniem przycisków CTRL+C a następnie CTRL+V
• testowaniem (najczęściej własnych programów)
• dokumentowaniem (tworzenie dokumentacji i komentarzy w kodzie)
• analizą kodu (poprawianiem kodu po innych … lub po sobie … lub po prostu analizą cudzego kodu w celu wykorzystania go w swoim projekcie)
• szukaniem rozwiązań problemów i błędów w sieci internet
• nauką nowych technologii, rozwiązań, frameworków, programów
• ciągły, nieustanny rozwój osobisty

Praca programisty wymaga przede wszystkim:

• umysłu ścisłego i analitycznego
• bardzo szybkiego pisania
• bardzo szybkiego czytania
• znajomości języka angielskiego w stopniu umożliwiającym swobodne rozumienie czytanej treści (głównie do szukania rozwiązań błędów)

W pracy programisty przydatne są także umiejętności:

• administracja serwerami (fizyczne, wirtualne, usługi chmurowe)
• znajomość sieci teleinformatycznych
• znajomość technologii internetowych
• wiedza o cyberbezpieczeństwie
• grafika komputerowa – w zależności od specjalizacji (2D, 3D, rastrowa lub wektorowa, wideo, animacja itp.)
• umiejętności miękkie (w szczególności jeżeli chcesz kierować innymi programistami) – tu jednak należy nadmienić, że najlepsi programiści są zwykle introwertykami – trudno im nawiązywać kontakt wzrokowy z innymi ludźmi a co dopiero mówić o kontaktach społecznych, więc zwykle pracą programistów kierują osoby niebędący najlepszymi programistami, mający jednak predyspozycje zarządcze 🙂 – oczywiście wyjątki potwierdzają regułę.

Co można programować? Obecnie praktycznie wszystko:

• urządzenia AGD
• urządzenia RTV
• aplikacje i gry mobilne
• aplikacje komputerowe
• aplikacje webowe (dostępne poprzez usługę www)
• gry komputerowe
• gry na konsole
• sztuczną inteligencję
• internet rzeczy – programowania wszystkiego co można podłączyć do sieci internet
• inteligentny dom – automatyzacja
• maszyny – programowanie np. maszyn wytwórczych, linii produkcyjnych itd.
• oprogramowanie robotów, dronów, samochodów autonomicznych i półautonomicznych
• i znacznie, znacznie więcej

Programista w opinii wielu kojarzy się jednoznacznie z zarabianiem ogromnych pieniędzy. Owszem, najlepsi w tej branży zarabiają spokojnie powyżej 20 tyś. miesięcznie – i to na rękę, ale większość zarobków juniorów to okolice 3-4 tyś. (Juniorem jest się zwykle 3-5 lat), a mid w granicach 5-7 tyś. miesięcznie.

W praktyce zależy to od wielu czynników, takich jak język a raczej języki programowania, miejsce zatrudnienia (na szczęście jest coś takiego jak praca zdalna), multidyscyplinarność, doświadczenie, szybkość pracy, samodzielność ale także i umiejętność pracy w grupie i wreszcie ilość poświęcanych nadgodzin na tą pracę.

Pomimo iż stanowisko to jest wpisane na liście zawodów deficytowych w kraju i zresztą również w wielu innych państwach, pracodawcy raczej niechętnie będą płacić 6 czy 7 tysięcy złotych początkującemu programiście zaraz po studiach, lub który dopiero co zrealizował swoje pierwsze kursy programowania. W tym zawodzie liczą się przede wszystkim aktualne umiejętności i szybkość pracy a nie potencjalne możliwości i rokowania w przyszłości. Tekst na rozmowie kwalifikacyjnej, że szybko się uczysz, raczej Ci nie pomoże. 

Mało które firmy decydują się także na zatrudnianie osób do przyuczania. Rozpoczęcie więc kariery programistycznej nie jest proste z początku. Gdy już się załapiesz i masz chęć samorozwoju i odpowiednie predyspozycje, zwykle idzie dalej jak z płatka. 

Umiejętność samego programowania nie pomoże Ci raczej w innej pracy (wyłączając programowanie funkcji w EXCEL itp. – btw. większość programistów tego nie umie i uważa to za obciach – ale przymuszeni też sobie poradzą). 

Z tego powodu, jeżeli chcesz podążać tą ścieżką, musisz się jej oddać w całości. To sposób myślenia i rozwiązywania problemów niespotykany wśród innych grup zawodowych, dlatego najlepsze efekty osiągniesz, gdy zaczniesz naukę już od dziecka, lub na bardzo wczesnym etapie kariery zawodowej. 

Jeżeli myślisz o przebranżowieniu się na programistę, licz się z tym, że czeka Cię ogromny wysiłek i prawdopodobnie nigdy nie dojdziesz do poziomu osób, które zaczynały programowanie już w dzieciństwie lub były od początku swojej kariery zawodowej ściśle związane ze światem informatyki.

Technologie internetowe

To specjalizacja, która reprezentuje wszystko co związane ze świadczeniem usług drogą elektroniczną – poprzez internet. Często wiąże się z programowaniem, ale w bardzo wielu dziedzinach nie wymaga jego znajomości: np. Content Management, SEO, SEM, Webmaster (ten mniej zaawansowany korzystający z gotowych rozwiązań), Projektowanie Grafiki, UX oraz UI designer, Copywriter, Influencer, Bloger, Vloger itd.

Choć zawodów w tej specjalizacji jest multum, to uwagę zwrócę na te, które bezpośrednio mogą mieć pozytywny wpływ na Twoją karierę zawodową ale są również bliskie mojej osobie, ponieważ wiele z nich reprezentuję.

Webmaster

Najbardziej rozpoznawalnym zawodem wśród zawodów internetowych jest Webmaster. Pojęcie bardzo różnie interpretowane, zwykle kojarzy się z “tworzeniem” stron internetowych.

Nie do końca taka interpretacja jest prawidłowa. Funkcja Webmastera często mylona jest z funkcją web-dewelopera lub front-end dewelopera. W obecnych czasach pracodawcy lub zleceniodawcy mając na myśli webmastera myślą o osobie od wszystkiego – stworzenie strony od podstaw – webmaster, zrobienie grafiki czy animacji – webmaster, aktualizacja treści – webmaster, publikacja w socialmedia – webmaster, naprawienie niedziałającego formularza – webmaster.

Tu należy sprostować. Osobą, która TWORZY strony internetowe, koduje szablony graficzne, zna technologie programistyczne oraz bazodanowe, rozumie i ma wiedzę na temat tego jak buduje się strony internetowe i jak one działają od zaplecza (np. jak łączą się z bazą, jak działa routing itp.) to web-deweloper – programista i grafik w jednym, a przynajmniej osoba ze zmysłem estetycznym.

Webmaster natomiast to osoba, która może mieć ogólną wiedzę jak działa strona, ale jest to osoba bardziej od zarządzania treścią, umiejąca płynnie korzystać z narzędzi jakie wytwarza web-deweloper np. systemu CMS (Content Management System – aplikacji webowych to zarządzania treścią na stronie internetowej). To osoba, która zajmuje się wprowadzaniem i  modyfikacją treści na stronie lub w serwisach społecznościowych a czasami rzeczywiście wytwarzaniem treści (np. graficzne lub video do celów publikacji na stronie). Można go porównać do bardziej adekwatnej nazwy – Content Manager <- ten jednak z drugiej strony dodatkowo tworzy i przygotowuje teksty i treści (w tym graficzne) – nie mylić z Copywriterm, który dba tylko o treść a nie o jej graficzny układ.

Nie mniej jednak wielu webmasterów dzięki dostępnym narzędziom i gotowym rozwiązaniom ma możliwość uruchomienia i konfiguracji całkiem skomplikowanych systemów webowych, bez wiedzy programistycznej.

Obecnie “Webmaster” ma dostęp do wielu udogodnień. Na rynku istnieje wiele gotowych, darmowych oraz płatnych systemów CMS np. WordPress, Joomla, Drupal. W sieci internet do tych systemów dostępnych jest wiele szablonów graficznych – darmowych i płatnych. Stworzenie obecnie strony internetowej nie wymaga więc umiejętności programowania. Wystarczy wiedza, które komponenty i aplikacje pobrać i połączyć ze sobą i jak je skonfigurować / spersonalizować przy pomocy kilku – no może kilkudziesięciu kliknięć. Nauczyć się tego może każdy, kto umie płynnie korzystać z przeglądarki internetowej.

Umiejętność zarządzania stronami internetowymi może pomóc Ci w karierze zawodowej, pozwoli na dodatkowy dochód lub umożliwi Ci zmianę branży, choć musisz pamiętać, że webmaster nie wymaga szczególnych umiejętności (no chyba że połączysz to z grafiką komputerową) a w związku z tym nie może równać się z zarobkami jakie osiągają np. programiści.

Mając wiedzę z zakresu zarządzania stronami internetowymi możesz dla przykładu:

• rozwijać wewnętrzny intranet zarządzając np. wewnętrznymi zasobami firmowymi
• zarządzać treścią na stronie pracodawcy (potencjalne oszczędności dla pracodawcy i ewentualne bonusy dla Ciebie w szczególności wśród małych i średnich firm)
• dorabiać po godzinach na zleceniach – które możesz uzyskiwać w wielu serwisach ogłoszeniowych
• prowadzić własne strony internetowe czy blogi i potencjalnie na nich zarabiać

A właśnie, apropo ostatniej propozycji, przejdźmy płynnie do następnych popularnych zawodów internetowych.

Influencer, Bloger, Vloger itp.

W ostatnim dziesięcioleciu bardzo popularne stały się zawody typu Bloger, Vloger (wideo bloger) Ploger (od podcastów) itp. Zbiorczo można nazwać osoby parające się taką pracą Influencerami – czyli osobami mającymi wpływ, jakieś oddziaływanie na inne grupy społeczne – głównie w kontekście konsumenckim ale nie tylko.

Influencer to osoba, która tworzy i publikuje treści przy użyciu dostępnych narzędzi w postaci systemów CMS (np. Blogów) lub serwisów społecznościowych (Facebook, Instagram, Youtube, itp.). Ich status i możliwość komercjalizacji swoich kanałów zależy od liczby osób, które ich obserwują i regularnie odwiedzają profile lub blogi.

Niewątpliwie umiejętności związane z zawodem webmastera są tu szczególnie istotne ale niekoniecznie wymagane. Nie mniej jednak ważne są także umiejętności związane z pisaniem tekstów, obróbką lub tworzeniem grafiki bądź wideo czy odpowiednia aparycja (vlogerzy) i umiejętności komunikacyjne.

Krążą plotki o zarobkach takich osób. W każdej plotce jest odrobina prawdy i tak jak w przypadku programistów są osoby, które zarabiają dziesiątki tysięcy złotych, niekiedy trafi się i setka, ale w większości przypadków są to tematy nieopłacalne, a wręcz jak ja to nazywam – podwodne, czyli takie, które obiektywnie patrząc przynoszą więcej kosztów niż zysku – przynajmniej w kontekście poświęconego na nie czasu.

Aby zarabiać w ten sposób, trzeba wkładać w nie, nie mniej pracy niż na etacie, mieć intuicję i odrobinę szczęścia. Wiele takich blogów zaczyna przynosić dochody dopiero po kilku latach i setkach napisanych artykułów, wpisów lub opublikowanych filmów. Te które zaczynają przynosić jakiekolwiek dochody po roku czasu mogą być uznane jako sukces.

Nie mniej jednak w zależności od branży w której pracujesz, Twoje publikacje w internecie, o ile są przemyślane i jakościowe, możesz wykorzystać nie tyle w swojej pracy, co w trakcie jej zmiany. Informacje o prowadzeniu bloga, czy okazjonalne publikacje gościnne w innych serwisach to doskonały element wyróżniający Twoje CV – w szczególności na początku kariery, gdzie mieści się ono na połowie strony A4. 

To także ciekawe zajęcie po godzinach. Ot prowadzisz bloga, dodajesz regularnie wartościowe wpisy – powiedzmy raz na tydzień lub dwa, a za 3-4 lata okazuje się, że nagle twój blog może dawać Ci dodatkowy dochód pasywny w postaci reklamy, lub publikacji artykułów sponsorowanych.

Grafika i multimedia

Innym popularnym zawodem poniekąd informatycznym jest tworzenie wszelkich elementów graficznych lub multimedialnych. Obecnie jest to zawód informatyczny, ponieważ większość grafik dzisiaj tworzy się przy użyciu specjalistycznego oprogramowania jak np. Illustrator, InDesign, Lightroom, Photoshop, Premiere, After Effects, Blender, Cinema 4D, SketchUp, ZBrush, Maya, 3ds czy Acrobat, gdzie każdy służy do czegoś innego.

Ponownie jak i w innych przypadkach, jest mnóstwo różnych specjalizacji w tej dziedzinie i każda różni się z jednej strony oprogramowaniem do wytwarzania tej grafiki ale także i przeznaczeniem samej grafiki.

Inaczej tworzy się grafikę do gier komputerowych, inaczej na strony internetowe, jeszcze inaczej przeznaczoną do druku. Za grafikę można także uznać tzw. skład DTP, czyli przygotowanie np. drukowanych materiałów wydawniczych uwzględniając odpowiednie spady, rozmiar i sposób druku czy zakresy kolorystyczne.

Ważnym elementem tej działki są także wszelkiego rodzaju multimedia – prezentacje, animacje, video, dźwięki itp. Ciekawostką są w szczególności te mniej popularne, łączące także i inne specjalizacje jak np. programowanie oświetlenia scenicznego, czy skrypty automatyzujące obróbkę grafiki lub rozpoznające przedmioty na nich zawarte.

Nie mniej jednak w większości przypadków, aby tworzyć grafikę, należy mieć do tego talent. To specjalne cechy, które trudno jest wypracować. Nie jest to zawód dla wszystkich – oczywiście niektóre typy grafiki – te mniej złożone jak skład DTP, czy niektóre grafiki na strony internetowe mogą zostać wyuczone, ale wtedy bardziej mowa o poczuciu estetyki niż o zmyśle artystycznym.

Pomijając te ostatnie przykłady, jeżeli masz duszę artysty, w obecnych czasach musisz nauczyć się korzystać z odpowiednich, narzędzi do tworzenia grafiki, filmów wideo czy elementów trójwymiarowych. Samodzielna nauka wielu z wymienionych wcześniej narzędzi jest niezwykle trudna. W tym przypadku zalecam skorzystanie ze specjalnych szkół lub kursów w tym zakresie.

Mając w sobie nutkę artysty, umiejętności i wiedzę z zakresu grafiki z powodzeniem możesz:

• dorabiać na zleceniach z sieci
• tworzyć grafiki, modele 3D, animacje i filmy i sprzedawać je na licencji Royalty Free (dochód pasywny)
• podjąć pracę jako grafik
• zostać influancerem (np. w serwisach społecznościowych bazujących publikacji grafik)

Na szczególną uwagę zasługuje tu także branża 3D. Obecnie jest bardzo wiele zastosowań tego rodzaju grafik. Od renderów do reklam (np. samochody, maszyny, meble, farmaceutyki itp.) poprzez realizację animacji i filmów, tworzenia grafik i tekstur do gier komputerowych czy programów architektonicznych lub umożliwiających planowanie pomieszczeń, po modelowanie prototypów przedmiotów do produkcji lub druku na drukarkach 3D.

Pozostałe specjalizacje

Nie sposób w jednym artykule wymienić i dogłębnie opisać wszystkich specjalizacji informatycznych. Powstałaby wtedy książka. Te powyższe poruszyłem tylko po łebkach. Na szczególną uwagę zasługują jednak następujące zakresy tematyczne, które także powinieneś / powinnaś rozważyć chcąc zwiększyć swoje kompetencje:

• Bazy danych i analiza danych
• Administracja (np. serwerami)
• Sieci komputerowe
• Sprzęt komputerowy
• Zarządzanie projektami IT
• Analityka i BI
• Sztuczna inteligencja

Niezależnie od głównego kierunku, na jaki ewentualnie się zdecydujesz, musisz pamiętać, że poszczególne specjalizacje najczęściej przenikają się ze sobą np. Technologie internetowe nie istnieją bez programowania i grafiki, czy dzisiejsze programowanie gier komputerowych bez grafiki 3D.

Nie należy także zapominać o innych kierunkach posiadających wspólne korzenie i powiązania jak np. robotyka, automatyka, internet rzeczy itp.

Najciekawsze są jednak połączenia te najmniej oczywiste, jak np. bioinformatyka czy neuroinformatyka, łączące dwa lub więcej różnych światów – np. świat maszyn ze światem biologii czy chemii.

Dlaczego rozwój kompetencji informatycznych to doskonały wybór?

Każdy rozwój kompetencji, czy to twardych czy miękkich, informatycznych czy z innych dziedzin, niezależnie od wieku czy stażu pracy niesie za sobą wyłącznie pozytywne skutki. Mają one wiele wymiarów i nie można ich mierzyć wyłącznie w aspekcie finansowym.

Oczywiście podstawowym celem zdobywania nowej wiedzy, jest chęć awansu, większych zarobków, czy zmiany pracy a nawet branży. Nabywanie nowych umiejętności jest w tym zakresie kluczem, ponieważ dzięki nim:

• możesz zastępować współpracowników na innych stanowiskach w trakcie ich nieobecności
• możesz rozszerzyć zakres swoich obowiązków, co może wiązać się z podwyżką
• możesz łatwiej zdobyć zatrudnienie w innej firmie (a zmiana pracy może wiązać się ze zwiększeniem wynagrodzenia)
• możesz szybciej wykonywać obecne obowiązki (szczególnie pomocny może tu być  kurs EXCEL, WORD, PowerPoint lub inne szkolenia stanowiskowe, niekoniecznie informatyczne)
• możesz lepiej organizować swój czas lub jeżeli jesteś kierownikiem, organizować czas innym – umiejętności miękkie
• i wreszcie nabywając nową wiedzę, może całkowicie zmienić branżę w której pracujesz – np. na IT lub taką, która wymaga wiedzy i określonych umiejętności

Powyższe zmiany mogą być doskonałym wpisem w CV podczas ubiegania się o nową pracę lub do rozmowy o podwyżkę lub premię uznaniową – głównie za realizowanie dodatkowych obowiązków wykraczających poza zakres Twojej umowy o pracę.

Jak już wspomniałem rozwój kompetencji może mieć nie tylko wymiar finansowy. Rozwój kompetencji, szczególnie tych informatycznych daje wiele możliwości także w życiu codziennym:

• podstawowa znajomość technologii internetowych umożliwia dla przykładu lepszą komunikację ze znajomymi (proszę się nie śmiać, osoby starsze nadal mają z tym problem), czy różnego rodzaju urzędami (poprzez korzystanie z tzw. e-Urzędów) a nawet służbą zdrowia – e-Zdrowie
• kurs Webmastera pomoże Ci dla przykładu w prowadzeniu hobbystycznie bloga, co z kolei daje możliwość uzewnętrznienia się – wielu ludziom jest to potrzebne – szczególnie introwertykom, którzy mogą mieć problemy z socjalizacją z innymi. Może to także pomóc w  rozwinięciu umiejętności pisania tekstów – na tym też można zarobić, ale i pomoże Ci w życiu codziennym
• tworzenie grafik komputerowych to swoją drogą świetna zabawa rozwijająca mózg, ale także dzięki temu nabywasz wiele ciekawych umiejętności, które pomogą Ci chociażby w stworzeniu interesującego CV, zaproszeń na imprezę okolicznościową, czy obróbki własnych zdjęć itp.
• znajomość pakietów biurowych pozwoli Ci na lepszą organizację finansów domowych czy tworzenia dokumentów (także w komunikacji z urzędami), oraz w wielu innych pracach hobbystycznych dla przykładu gromadzenia danych do drzewa genealogicznego itd.

Należy także wspomnieć o dobrej praktyce dokumentowania tych kompetencji. Jeżeli realizujesz jakieś kursy, niezależnie czy dla siebie czy w celach zawodowych, pamiętaj aby co najmniej kończyły się jakimś certyfikatem. Najlepiej gdy kończą się egzaminem lub testem, który zweryfikuje i potwierdzi zdobytą przez Ciebie wiedzę.

Czemu jest to istotne? 

Każdy taki dokument jest podstawą twojej wiarygodności podczas ubiegania się o pracę. Może być także podstawą potwierdzającą zdobycie nowych kompetencji w przypadku rozmowy o podwyżce.

Istotne jest także to, aby w CV chwalić się przede wszystkim tymi kursami, które odbyły się w okresie ostatnich lat. Starsze szkolenia najczęściej będą ignorowane przez pracodawców.

Jak zwiększać swoje kwalifikacje IT?

Możliwości nabywania wiedzy i kwalifikacji jest wiele, choć jest to w miarę zamknięty katalog:

• Studia stacjonarne
• Studia zaoczne
• Szkolenia i kursy stacjonarne
• Warsztaty stacjonarne
• Szkolenia i kursy on-line – specjalistyczne materiały w formie video lub prezentacji, odnośnie określonych zagadnień
• Webinary na żywo
• Konferencje
• Materiały on-line – poradniki, kursy, instrukcje, filmy jak coś zrobić, fora tematyczne
• Staże i praktyki
• Współpraca z innymi współpracownikami

Różnią się one sposobem przekazywania wiedzy oraz możliwością ich udokumentowania.

Studiowanie

Studiowanie najczęściej składa się z części wykładowej i warsztatowej (tzw. ćwiczenia). Zdobywasz tam głównie wiedzę teoretyczną, wyselekcjonowaną i ustrukturyzowaną. Poznajesz kwestie, które Ci się przydadzą w pracy ale otrzymujesz także sporo tzw. wiedzy bezużytecznej – teoria z praktyką często ma niewiele wspólnego.

Wiedza pozyskana na studiach jest bez wątpienia najlepiej udokumentowaną i zweryfikowaną wiedzą. Aby była ona wartościowa na rynku, musi być jednak uzupełniona o doświadczenie w danym zakresie.

Osoby zainteresowanie poszerzaniem swojej wiedzy, etap studiów zwykle mają już za sobą. Podjęcie kolejnych studiów może nie być proste a z pewnością jest bardzo obciążające w szczególności gdy już się pracuje. W przypadku wyboru nauki w trybie studiowania musisz mieć świadomość, że zwykle będzie to trwało 2-3 lata, a więc nie można tu liczyć na natychmiastowy efekt, który często jest konieczny przy planie zmiany pracy.

Szkolenia, kursy i warsztaty stacjonarne

Pozyskiwanie wiedzy poprzez kursy i warsztaty w formie stacjonarnej uznawane są za jedne z najbardziej efektywnych szkoleń. Prowadzone są zwykle w małych grupach, ale także mogą być realizowane indywidualnie lub dla kilkuosobowej grupki pracowników z jednej firmy.

Niewątpliwą zaletą takich szkoleń jest to, że wymierny efekt możesz uzyskać w ekspresowym tempie. Większość kursów trwa od kilku do kilkunastu dni. Umożliwia to zdobycie certyfikatów ich ukończenia dosłownie w mgnieniu oka.

Inną zaletą tego typu kursów jest bezpośrednie obcowanie z “nauczycielem”. W przypadku wątpliwości, luki w swojej wiedzy, możesz zawsze zadać pytanie, na które zwykle natychmiast uzyskasz odpowiedź. 

W wielu przypadkach (w zależności od tematyki) proponuję zastanowić się także nad podejściem do egzaminu weryfikującego stan Twojej wiedzy po zakończeniu kursu lub warsztatów. Choć samo odbycie szkolenia jest już ogromną korzyścią dla Ciebie, ponieważ zdobyłeś nową wiedzę, to dla potencjalnego pracodawcy istotna będzie weryfikacja tej wiedzy. 

A wiedzę można zweryfikować na kilka sposobów:

• pozytywny wynik egzaminu
• portfolio potwierdzające twoje umiejętności (czyli praktyczne wykorzystanie wiedzy)
• sprawdzić wiedzę w praktyce

Na to ostatnie pracodawcy decydują się najrzadziej.

Szkolenia i kursy on-line

Wiedzę możesz zdobywać także korzystając z kursów on-line. Mają one sporo wspólnego ze stacjonarnymi szkoleniami, jednak sposób przekazania wiedzy jest znacznie inny. Uczysz się sam, czytając lub oglądając przygotowane materiały.

Niestety zwykle nie możesz zadawać pytań i w przypadku problemów ze zrozumieniem danego tematu jesteś pozostawiony sam sobie.

Podobnie jak w przypadku szkoleń stacjonarnych efekt nasz niemal natychmiastowy. Otrzymasz certyfikat uczestnictwa w takim kursie. Problemem jest jednak to, że potencjalni rekruterzy uznają szkolenia on-line jako mniej wartościowe od szkoleń stacjonarnych.

Niewątpliwą zaletą szkoleń on-line jest możliwość dostosowania terminu ich odbywania do własnych potrzeb – możesz szkolić się nawet nocą.

Webinary na żywo

To hybryda pomiędzy szkoleniami stacjonarnymi a szkoleniami on-line. Webinary polegają na prowadzeniu kursu na żywo, on-line za pośrednictwem środków telekomunikacyjnych.

Pozwala to na czynny udział “słuchaczy” w szkoleniu, jak np. zadawanie pytań, ale i tak, zadawanie pytań na telekonferencji jest  utrudnione ze względu na formę szkolenia. Nie mniej jednak, webinary cieszą się szerokim zainteresowaniem w szczególności w szkoleniach grupowych organizowanych przez pracodawców.

Konferencje

Konferencje (w szczególności technologiczne) to także forma zdobywania wiedzy. Konferencje organizowane są bardzo często przez duże podmioty np. sektora telekomunikacyjnego lub w połączeniu wielu partnerów.

Zwykle trwają 1-2 dni. Dają możliwość zapoznania się z aktualną wiedzą na temat nowości technologicznych związanych ze światem IT. Jest to doskonała metoda na ciągły rozwój i monitorowanie trendów na rynku na którym działasz jako “specjalista”. 

Osobiście dedykuję je osobom, które już w danej branży siedzą dłużej i chcą po prostu nadążyć za trendami panującymi na świecie.

Zwykle certyfikaty uczestnictwa w takich konferencjach są mniej wartościowe (jeżeli przedstawiają jakąkolwiek wartość) podczas procesów rekrutacyjnych. Udział w nich jest swojego rodzaju nagrodą dla pracownika jeżeli jest finansowany ze środków pracodawcy.

Inna jest sytuacja w przypadku tzw. konferencji naukowych – to zupełnie inny świat, w którym odgrywają one ogromną rolę – ale tej tematyki w tym artykule nie będę poruszał.

Materiały on-line

Ważnym elementem nauki w zakresie kompetencji informatycznych jest umiejętność samodzielnego pozyskiwania wiedzy z darmowych materiałów dostępnych on-line. Jest to must-be każdej osoby, która pragnie być programistą lub posiadać inny zawód wymagający nieustannego doskonalenia. W wielu przypadkach nie da się bez tego funkcjonować.

Musisz wiedzieć jak wyszukiwać informacje i jak wykorzystywać je we własnych projektach. Musisz nauczyć filtrować materiały wartościowe od tych śmieciowych. Dzięki temu szybko będziesz w stanie rozwiązywać problemy podczas pisania programów, czy korzystania z odpowiednich funkcji w podstawowym oprogramowaniu typu Word czy Excel. Tę umiejętność nabywa się jednak latami.

Choć samodzielna nauka jest elementem niezbędnym, niestety nie będziesz w stanie wykazać jej w żadnym CV czy przedstawić jej jako podstawę do uzyskania podwyżki. Samonauka nie zapewni Ci żadnych certyfikatów. To czego się nauczysz będzie Twoje i tylko Twoje.

Staże i praktyki oraz Współpraca z innymi współpracownikami

Jednym z elementów gruntowania wiedzy teoretycznej jest zdobywanie doświadczenia. Jeżeli jesteś na początku swojej drogi zawodowej, dobrze jest po zrealizowanym kursie sprawdzić się w praktyce np. na stażu. Nie zarobisz nic lub bardzo niewiele, ale zdobędziesz doświadczenie, które pozwoli Tobie ruszyć dalej.

Dla osób, które już pracują w danym podmiocie i mają za cel zmianę stanowiska (przebranżowienie się), jednym z elementów, które mogą to ułatwić w ramach tej samej jednostki jest podjęcie współpracy z innymi pracownikami działu, w którym chciałbyś / chciałabyś pracować. Oczywiście aby to zrealizować musi być spełnionych kilka warunków:

• osoby w tym dziale muszą być chętne do współpracy i dzielenia się wiedzą
• będzie odpowiednia praca / zadania, które będą mogli Ci powierzyć (bez obaw)
• będzie akceptacje przełożonych i zgoda na ten typ “wymiany” / “Stażu” / “Próby” – jak zwał tak zwał

Może to być traktowane w formie eksperymentu i nie u wszystkich pracodawców przejdzie taki pomysł, ale w podmiocie, w którym pracuję sprawdziło się to dość dobrze. Dział IT to pewnego rodzaju prestiż, gdzie zarobki są zwykle większe od pozostałych działów. W przypadku rekrutacji wewnętrznej, jest zawsze bardzo wiele chętnych osób. Osoby, które miały predyspozycje dostawały szansę na zmianę i awans, a te które się do tego nie nadawały, no cóż – nie nadawały się i już.

Jak finansować kursy informatyczne?

Finansowanie kursów lub studiów nie musi wiązać się wyłącznie z naruszeniem własnych funduszy. Zależy to przede wszystkim od celów, jakim ma służyć zdobycie nowej wiedzy.

I tak, jeżeli planujesz poszerzyć swoje kompetencje w celu zmiany stanowiska lub awansu wewnątrz podmiotu w którym aktualnie pracujesz, możesz poprosić swojego pracodawcę o sfinansowanie takiego szkolenia lub studiów. W przypadku tego ostatniego ma to dodatkowy wymiar, ponieważ możesz także ugrać dodatkowe dni wolne np. na przygotowywanie się do egzaminów podczas sesji.  W tym przypadku cele Twoje i pracodawcy muszą być jednak zbieżne a efektem końcowym będzie dłuższy pobyt w danej firmie (często jeszcze bez zmiany wynagrodzenia – tu finansowanie nauki jest “zapłatą” za zwiększenie Twoich osobistych kompetencji). 

Co więcej pracodawca może chcieć się zabezpieczyć przed Twoim odejściem z firmy po zdobyciu nowej wiedzy i kompetencji poprzez zawarcie tzw. umowy lojalnościowej, która będzie obligowała Cię np. do zwrotu kosztów szkolenia w przypadku rozwiązania przez Ciebie Umowy w określonym czasie.

Należy także pamiętać, że w niektórych przypadkach finansowanie Twoich szkoleń może rodzić zobowiązania podatkowe. Warunki takich szkoleń muszą więc być przeanalizowane wspólnie z pracodawcą.

Szkolenia dofinansowane

Dobrze jest się także rozejrzeć za szkoleniami, które są dofinansowywane z różnych funduszy. Wiele Urzędów Marszałkowskich lub innych instytucji prowadzi projekty mające na celu zwiększenie kompetencji pracowników czy zmniejszanie wykluczenia cyfrowego wśród określonej grupy społecznej. Jeżeli Ty oraz Twój pracodawca będziecie spełniać określone warunki, może ubiegać się o takie dofinansowanie.

Proces uzyskania takich środków nie jest jednak prosty. Jeżeli np. sam podjąłbyś się pozyskania tych środków dla większej liczby osób, mógłbyś zyskać nie tylko cenną wiedzę pochodzącą ze szkolenia ale i uznanie w oczach przełożonych, odnośnie umiejętności i wiedzy w pozyskiwaniu środków finansowych, dla dobra firmy, co mogłoby potencjalnie skończyć się np. premią.

Szkolenia na raty

Jeżeli jesteś zdecydowany lub zmuszony samodzielnie finansować swój rozwój wiedzy i umiejętności, jednak nie posiadasz wystarczających środków finansowych na realizację tego celu, a jak wiemy szkolenia np. informatyczne do najtańszych nie należą, może warto zastanowić się nad rozwiązaniem i firmami szkoleniowymi, które umożliwiają rozłożenie płatności na raty.

Dla przykładu jedną z firm szkoleniowych, która oferuje takie rozwiązania w przypadku niektórych swoich kursów informatycznych jest Expose, gdzie płatności ratalne za kurs są nieoprocentowane i całkowicie bez kosztowe. 

Takie rozwiązanie nie nadwyręży jednorazowo Twojego budżetu domowego a jednak pozwoli osiągnąć postawione sobie cele, które w przyszłości mogą się potencjalnie nawet zwrócić poprzez uzyskanie podwyżki lub awans lub nawet całkowitą zmianę branży w której realizujesz się zawodowo.